Naukowe podejście do zabawy. Zestawy edukacyjne STEAM, które uczą i bawią.
Naukowa zabawka dla dziecka – brzmi trochę jak oksymoron? Nic bardziej mylnego! Połączenie nauk ścisłych i sztuki kojarzonej z kreatywnością jest obecnie tym, czego świadomi rodzice powinni szukać w zabawkach dla swoich pociech. Według najnowszych trendów w pedagogice europejskiej, najlepiej jest, gdy edukacja oparta jest na kilku zasadniczych filarach, ukrywających się pod tajemniczym pojęciem STEAM. Czym zatem są zestawy STEAM i dlaczego są tak ważne w kształtowaniu u najmłodszych kompetencji XXI wieku? Zobaczmy.
Spis treści:
STEM czy STEAM?
Tylko jedna literka odróżnia jedno słowo od drugiego. Na Portalu edukacyjnym MWS przeczytamy definicję: „STEM to akronim angielskich słów: Science, Technology, Engineering, Mathematics (nauka, technika, inżynieria, matematyka), a gdy dodamy do tego (Sztukę) otrzymujemy STEAM. Jego ideą jest pokazanie dzieciom, że nauki przyrodnicze są ze sobą powiązane, by ułatwić im przyswajanie wiedzy w szerszej perspektywie. Dodatkowo model ten ma za zadanie rozwijać u dzieci samodzielne myślenie, umiejętność myślenia przyczynowo-skutkowego oraz wyciągania wniosków z obserwacji, które poczyniły. Nie ma tutaj miejsca na wyuczone regułki czy definicję – dziecko uczy się poprzez praktykę i zabawę, która bardzo często pobudza jeszcze w większym stopniu ciekawość dziecka i motywuje do dalszego działania.”
STEAM jest zatem rozwinięciem idei STEM, uwzględniającym aspekt kreatywności w procesie nauki. Tym tropem poszli pomysłodawcy francuskiej marki Koa Koa, twórcy zabawek do samodzielnego wykonania. M.in. dzwonek do drzwi, skarbonka, latarka powstaną tylko wtedy, gdy mały, dociekliwy inżynier odpowie sobie na wiele pytań, dopasuje poszczególne elementy, wypróbuje, a potem zastosuje własnoręcznie wykonany przedmiot. W ramach założenia „zrób to sam”, skonstruowanie przedmiotów codziennego użytku sprzyja łączności z otaczającym światem. Zachęca do poszukiwania wiedzy, szerszego kontekstu i nieschematycznego myślenia. To odpowiedź na wszechobecny konsumpcjonizm i dążenie do osobistego doświadczania trudu powstania poszczególnych mechanizmów. Małgorzata Minchberg z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie trafnie podsumowuje trendy w nauczaniu, które twórcy pomocy naukowych i zabawek dla dzieci co raz uważniej śledzą i biorą pod uwagę tworząc swoje produkty skierowane do najmłodszych. „Stereotypowy pogląd, że nauka i sztuka do siebie nie pasują, odchodzi w przeszłość. […] Nowoczesne edukowanie prowadzić ma do wykształcenia świadomości twórczej postawy rozumianej jako dyspozycję do świadomego planowania, podejmowania decyzji i dokonywania wyborów.”
W tej samej publikacji autorka podkreśla, że następuje „stopniowe odchodzenie od edukacji STEM na rzecz znacznie szerszej idei – STEAM, która do nauk matematycznych, przyrodniczych i technicznych dołącza również element ART, czyli sztukę” Taka postawa wpisuje się w nurt interdyscyplinarnej edukacji, która może, a nawet powinna wyjść poza szkołę, gdzie nauczycielami będą np. rodzice. Sięgając po zestaw naukowy DIY od Koa Koa, rodzic nie tylko miło spędzi czas z własnym dzieckiem, ale pokaże, że wiedzę można posiąść przy okazji angażującego i twórczego zajęcia w domu.
Kompetencje XXI wieku
Dużo mówi się o odpowiednim przygotowaniu naszych dzieci na wyzwania, które czekają na nie w dorosłym życiu. Z pewnością nie da się wszystkiego zaplanować, możemy jednak od najmłodszych lat wspierać maluchy w ich dążeniu do poznawania świata poprzez osobiste doświadczenia. Jedną z takich propozycji jest zestaw do samodzielnego złożenia skarbonki od Koa Koa.
Mamy tu nie tylko naukę podstaw matematyki, zarządzania budżetem domowym, ale również ćwiczenia sprawności manualnej, precyzji, sposobność do twórczego wyżycia się. To alternatywa dla standardowych, nudnych przedmiotów, dla których jest już gotowy scenariusz zabawy i nie postawiają pola dla kreatywności. By powstała skarbonka potrzebny będzie zmysł konstruktorski i logiczne myślenie. Zresztą nazwa marki wzięła się od słowa ‘koa’, co oznacza pytanie ‘dlaczego?’, które leży u podstaw pedagogiki STEAM i zapisane jest w założeniach marki. Umiejętność zadawania pytań, ale i popełniania błędów, wyciągania wniosków, prowadzi do najlepszych rozwiązań. Oprócz czystej naukowej wiedzy, to właśnie powyższe kompetencje pomogą przyszłym pokoleniom zrozumieć i zawojować świat.
Poza skarbonką, Koa Koa zachęca do stworzenia własnej latarki, dzwonka do drzwi, a nawet okularów do patrzenia oczami różnych zwierząt. Tu informacje z różnych dziedzin naukowych przeplatają się z myślą inżynierską, umiejętnościami manualnymi i plastycznymi.
Nauka przez sztukę
Małgorzata Minchberg trafnie podsumowuje w swojej publikacji kierunek zmian w podejściu do nauczania młodych ludzi „Idea edukacyjna przez sztukę do sztuki ustępuje dziś miejsca idei nauki przez sztukę.” Niechaj każda z liter składająca się na słowo STEAM wybrzmi tak samo mocno i skłoni do sięgania po mądre zabawki, dzięki którym i my rodzice jesteśmy bogatsi o wiedzę i doświadczenie.
Źródła cytatów w artykule:
- Minchberg, M. 2018. Autorska Interdyscyplinarna Metoda Edukacji przez Sztukę jako odpowiedź na nowe trendy w pedagogice europejskiej i problemy na polu polskiej edukacji kulturalnej. Ogrody Nauk i Sztuk. 8, (lip. 2018), 192–204.
- https://mws.pl/
