Grzechotka – kluczowa zabawka wspierająca rozwój niemowląt i małych dzieci

Zabawki odgrywają niezwykle ważną rolę w życiu niemowląt i małych dzieci. To nie tylko źródło rozrywki, ale również narzędzie wspierające rozwój małych umysłów. Jedną z takich bezkonkurencyjnych zabawek jest grzechotka. W tym artykule dowiesz się, dlaczego grzechotka jest tak istotna dla rozwoju niemowląt i dzieci oraz jakie korzyści może przynieść.

Stymulacja sensoryczna

Grzechotce od wieków przypisuje się funkcje magiczne. Jednak dla współczesnych rodziców najważniejszą cechą tej z pozoru zwykłej zabawki jest jej ponadczasowość.

„Istnieją też przedmioty ponadczasowe, jak choćby grzechotka. To rzecz znana prababciom, ich babciom i pierwszym cywilizacjom, w których pełniła funkcję magiczną, odstraszając złe moce”. [1]

Choć z pewnością nie pełni już ona takiej funkcji, jak przed wiekami, to jej prosty mechanizm działania sprawia, że dla rodziców była i jest zabawką pierwszego wyboru dla ich małych pociech. Świadome rodzicielstwo to dostęp do rzetelnych informacji. Dziś już wiemy, że grzechotka jest nie tylko atrakcyjna wizualnie. Oddziałuje także na pozostałe zmysły – generuje dźwięki, które przyciągają uwagę malucha, a przy okazji można ją ugryźć, manipulować w dłoniach, a kiedy jest wykonana z drewna (np. Grimm’s), ma unikalny, naturalny zapach. Taka stymulacja pomaga w rozwijaniu zdolności percepcyjnych oraz uczy dziecko rozróżniania bodźców sensorycznych. 

Rozwijanie koordynacji ruchowej

Grzechotka jest idealnym narzędziem do nauki chwytania i trzymania przedmiotów, co stanowi ważny element rozwoju zdolności motorycznych u dzieci. Poprzez chwytanie, trzymanie i potrząsanie grzechotką, niemowlę doskonali swoje umiejętności manualne. A te z pewnością przydadzą mu się podczas nauki bardziej zaawansowanych czynności takich jak np. samodzielne jedzenie czy picie.

„W pierwszym i drugim roku życia u dziecka dominują zabawy manipulacyjne […] Dzieci wtedy chętnie potrząsają różnymi przedmiotami, na przemian otwierają je i zamykają czy zrzucają na podłogę. Początkowo z każdym przedmiotem dzieci robią to samo, wykorzystując umiejętności, które już nabyły. Kiedy na przykład opanują odpowiedni ruch ręką, by potrząsnąć grzechotką, zaczynają w ten sam sposób postępować z łyżeczką, misiem i bębenkiem. Dopiero z czasem wykonywane czynności stają się adekwatne do funkcji, jaką pełni dany przedmiot i do jego właściwości”. [2]

Dlatego też warto podsuwać maluchowi grzechotkę w zabawie, bo ten niewielki przedmiot pomoże w osiągnięciu kolejnych kamieni milowych w rozwoju Twojego szkraba. 

Nauka zachowań społecznych

Grzechotka nie tylko rozwija zdolności sensoryczne i motoryczne, ale także jest pomocna w budowaniu więzi emocjonalnej między rodzicem a dzieckiem. Wspólna zabawa w potrząsanie grzechotką i wydawanie dźwięków może być znakomitym sposobem na komunikację, która jest podstawą relacji z maluchem. Dzięki tak wczesnym doświadczeniom pełnym radości, wzajemnego zaufania i poczucia bezpieczeństwa, dziecko uczy się, jak powinny wyglądać kontakty międzyludzkie. To „prezent” na przyszłość, ułatwiający mu start w dorosłe życie. Potwierdzają to publikacje z dziedziny psychologii:

„[…] maluch ucieszy się z kolorowej grzechotki i obecności rodzica, który z anielską cierpliwością będzie podnosił ją z podłogi. […] Rodzice i opiekunowie są zatem dla dziecka bardzo ważnymi towarzyszami zabaw, dzięki którym zdobywają one cenną wiedzę i umiejętności, budujące poziom ich gotowości do przedszkola i szkoły i dają mu doświadczenia przydatne w późniejszych okresach rozwojowych. Co ciekawe, często dorośli sami na takiej zabawie mogą korzystać”. [3] 

Jak się bawić grzechotką?

Nie ma reguł, jeśli chodzi o zabawę grzechotką. Fakt, że przy potrząsaniu wydobywa dźwięki, jest w sam w sobie zaproszeniem do wykorzystania jej w dowolny sposób. Wśród propozycji zabaw królują:

• Zabawa w ukrywanie i odkrywanie: ukryj grzechotkę za plecami i poproś dziecko, aby spróbowało ją znaleźć. To ćwiczenie rozwija spostrzegawczość i koncentrację.
• Zabawa muzyczna: zachęć dziecko do potrząsania grzechotką w rytm muzyki. To rozwija poczucie rytmu, umiejętność słuchania i słuchu muzycznego.
• Zabawa w eksperymentowanie: zachęć dziecko do potrząsania grzechotką na różne sposoby, aby wydobywać różne dźwięki. To rozwija kreatywność i zmysł poznawczy.
• Zabawa w przekazywanie: zorganizuj zabawę, w której dziecko przekazuje grzechotkę innemu dziecku lub dorosłemu. Ćwiczenie rozwija umiejętności społeczne (współpracę i komunikację), a także umiejętności motoryczne, by skutecznie przekazać przedmiot.
• Zabawa w zauważanie różnic: przygotuj dwie grzechotki o podobnym wyglądzie, ale różniące się dźwiękiem. Poproś dziecko, aby wskazało różnice w dźwiękach, gdy je potrząsa. To rozwija umiejętność koncentracji i różnicowania dźwięków.

Mała zabawka, wielkie korzyści

Grzechotka to zabawka, która ma nie tylko wartość rozrywkową, ale również ogromny wpływ na rozwój niemowląt i małych dzieci. Dzięki stymulacji sensorycznej, rozwijaniu koordynacji ruchowej, wspieraniu rozwoju mózgu, budowaniu więzi emocjonalnej i zachęcaniu do eksploracji, grzechotka jest nieocenioną pomocą w procesie nauki i rozwoju dziecka. Dlatego, gdy szukasz zabawki dla swojego dziecka, nie zapominaj o roli grzechotki. To nie tylko zabawa, to nauka i rozwijanie umiejętności, które będą miały wpływ na całe jego przyszłe życie. Pamiętaj, że wybierając grzechotkę, zwracaj uwagę na jej jakość i bezpieczeństwo, by zapewnić dziecku najlepsze warunki do rozwoju i zabawy. Według badania opublikowanego w 2019 roku:

„W opinii rodziców zabawki pełnią ogromną rolę w życiu ich dzieci, wpływając między innymi na ich rozwój społeczno-emocjonalny, na ich kreatywność, a także na ich szeroko rozumianą edukację”. [4]  

[1] https://psychologia.amu.edu.pl/wp-uploads/2011-%C5%9AWIAT-LAT-DZIECI%C4%98CYCH-Zabawa-czyli-co-i-po-co.pdf

[2] https://psychologia.amu.edu.pl/wp-uploads/2011-%C5%9AWIAT-LAT-DZIECI%C4%98CYCH-Zabawa-czyli-co-i-po-co.pdf

[3] https://psychologia.amu.edu.pl/wp-uploads/2011-%C5%9AWIAT-LAT-DZIECI%C4%98CYCH-Zabawa-czyli-co-i-po-co.pdf

[4] Aleksandrowicz A., Tomczyk M., Rola zabawek w życiu dziecka oraz ich znaczenie w opinii ich rodziców, Wydział Nauk Pedagogicznych Dolnośląska Szkoła Wyższa, Ogrody Nauk i Sztuk 2019 (9), s. 439.